Từ những sự kiện lịch sử, các tác giả phân tích trong bối cảnh tương quan lực lượng chênh lệch, trình độ phát triển cách xa giữa phương Đông và Phương Tây, phản ứng tự nhiên của nhân dân các nước phương Đông là nổi dậy chống sự xâm lược của phương Tây với tinh thần yêu nước và ý chí quật khởi. Nhưng thực tiễn cho thấy, ở mức độ khác nhau, những cuộc cải cách ở Nhật thời Minh Trị  và ở Xiêm triều đại Rama V đã làm cho các quốc gia này vẫn gìn giữ chủ quyền và bước vào thế giới tư bản. Những cố gắng cải cách ở Trung Quốc và Việt Nam chịu sự níu kéo của quan niệm cổ truyền Trung Hoa, sự ngăn cản của những người cầm quyền nên không thể canh tân đất nước, lần lượt rơi vào vòng nô dịch của chủ nghĩa thực dân.

Trong các bài học kinh nghiệm, các tác giả nhấn mạnh vai trò con người trong tiến trình cải cách: Tầm nhìn và quyết tâm của người lãnh đạo và các nhà tiên phong trong cải cách, sự tham gia của quần chúng nhân dân trong tiến trình cái cách, sự đóng góp của các chuyên gia nước ngoài và  cuộc đấu tranh không khoan nhượng chống các thế lực bảo thủ, ngăn cản cải cách.

Bìa cuốn sách "Phong trào cải cách ở một số nước Đông Á" được tái bản năm 2017

Cuốn sách được xuất bản lần đầu vào năm 2007, khi công cuộc Đổi mới ở Việt Nam đã đi được chặng đường 20 năm. Và đến nay được tái bản năm 2017 đúng vào đợt tổng kết kinh nghiệm chặng đường 30 năm Đổi mới. Do vậy, những vấn đề nêu lên trong cuốn sách có giá trị như những kinh nghiệm lịch sử phục vụ thực tiễn Việt Nam hôm nay.

Đây là kết quả nghiên cứu tập thể đạt Giải thưởng Công trình khoa học tiêu biểu năm 2007 của Đại học Quốc Gia Hà Nội do GS.NGND Vũ Dương Ninh làm chủ nhiệm đề tài. Các thành viên gồm GS.TS Nguyễn Văn Kim, GS.TS Phạm Quang Minh, GS.TS Phạm Hồng Tung, PGS.TS Phùng Thị Huệ, PGS.TS Đặng Xuân Kháng, PGS.TS Lê Thị Lan và PGS.TS Trần Thiện Thanh. Cuốn sách là tài liệu nghiên cứu bổ ích đối với sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh, đồng thời là tài liệu tham khảo có giá trị với những ai quan tâm về lĩnh vực đổi mới và hội nhập ngày nay.