Chặng cuối của hành trình gặp gỡ các thủ khoa của chúng tôi là mưa nắng đan xen trên quãng đường từ Hà Nội về vùng chiêm trũng Bình Lục - Hà Nam. Sau khá nhiều lần hỏi đường chúng tôi cũng đã tìm được đến nhà Tống Thị Thanh Lan - đồng thủ khoa khối C Trường ĐHKHXH&NV năm 2011.

Học trường chuyên, sống xa nhà

Bắt đầu câu chuyện Lan kể cho chúng tôi nghe về cuộc sống cũng như quá trình học tập từ những năm cấp 2, cấp 3 em cho biết: Từ năm lớp 6 em đã học xa nhà, học hết tiểu học em thi vào trường chuyên Nguyễn Khuyến của huyện cách nhà 10 cây số, cấp 3 em lại thi vào trường chuyên Biên Hoà của tỉnh, vậy là suốt những năm tháng đi học hầu như em sống xa nhà. Lan đến với chuyên Địa sau nhiều lựa chọn, năm lớp 6 em chọn học chuyên Văn, lớp 8 em thích Hoá rồi sau đó nghe thầy cô giảng bài hay, biết được nhiều kiến thức về đất nước, con người các vùng miền kể từ đó em trở nên yêu thích môn Địa. Từ nhỏ em cũng đã yêu thích sự tìm tòi và ước mơ khám phá những miền đất khác nhau trên thế giới. Cô bé luôn đặt ra câu hỏi tại sao lại như thế và cố gắng tự tìm câu trả lời, nếu đã nỗ lực mà vẫn không tìm ra được thì em hỏi thầy cô và các bạn. Bởi thế mà Lan đã quyết định chọn thi vào ngành Du lịch với mong muốn có cơ hội được đi nhiều nơi, khám phá tìm hiểu thực tế. Tâm sự cùng em chúng tôi biết gia đình Lan có 2 anh em, bố mẹ đều làm nông, những năm em học trường chuyên xa nhà cũng phải vượt qua nhiều khó khăn, thử thách. Lan chia sẻ: Em còn nhớ mùa đông năm lớp 11 em bị sốt khi đó không biết làm cách nào may mà còn có các bạn đưa em đi viện, đến viện chúng em sợ quá chỉ biết ôm nhau khóc. Bố đi làm xa không về kịp được, mẹ ở nhà biết tin thuê xe ôm gần tối mới tới nơi, tỉnh dậy em thấy mẹ ở bên em tuy không còn lo sợ nhưng lại thấy thương bố mẹ và tủi thân vô cùng…

Không khỏi xúc động Lan cho biết thêm: Khi biết điểm và biết tin đỗ thủ khoa cũng vậy. Hôm đó em và bố đều đang bị ốm phải nằm nghỉ ở nhà, được bạn thông báo tin em quá xúc động ôm trầm lấy bố và khóc nức nở. Thật sự em không diễn tả nổi cảm xúc của mình khi đó nữa, có quá nhiều cảm xúc đan xen trong em lúc ấy, vui sướng có, hạnh phúc có… và cả lo lắng nữa. Vậy là em sẽ lại có thêm 4 năm tiếp theo phải sống xa nhà.

Thủ khoa và những nỗi lo phía trước

Thành tích học tập của Lan từ nhỏ rất tốt, nhiều năm liền em đều đạt học sinh giỏi, ngay từ năm học lớp 5 em đã tham gia kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh, lớp 11 đạt giải ba kì thi học sinh giỏi môn Địa cấp tỉnh, 12 giải nhì cấp tỉnh và giải khuyến khích quốc gia. Học xa nhà từ nhỏ Lan đã phải tự biết lo liệu cuộc sống, chăm sóc bản thân. Cô Nguyễn Thị Loan - mẹ của Lan - tâm sự với chúng tôi: Lớp 6 em đã học trường chuyên xa nhà, bố thì đi làm xa, mẹ ở nhà làm mấy sào ruộng, được mùa thì còn đỡ, mất mùa thì cuộc sống gia đình cũng chật vật. Những năm cho em đi học trường chuyên gia đình cũng đã cố gắng rất nhiều, thấy con học được thi được cũng vừa mừng vừa lo. Nhưng dẫu có vất vả đến đâu em học được thì gia đình vẫn quyết tâm cho em đi học tiếp… Quá quen với cuộc sống tự lập xa gia đình nhưng chuẩn bị cho 4 năm học đại học Lan vẫn còn rất nhiều lo lắng: Năm học mới em lo lắng nhất về chỗ ăn ở, học tập, tiếp xúc ở môi trường mới còn rất nhiều điều chưa quen. Mấy ngày đi thi đại học, em thấy cuộc sống ở thủ đô ồn ào, gấp gáp em sợ sẽ khó hoà nhập, cuộc sống sẽ còn nhiều thứ phải lo toan. Khi thi xong em thì lo lắng điểm, giờ đây khi biết điểm và lại đậu thủ khoa dù rất vui nhưng em vẫn thấy những lo lắng và áp lực. Vì thi vào ngành Du lịch học, không chỉ có khối C mà còn có cả khối D, tiếng Anh của các bạn ban D sẽ hơn chúng em rất nhiều, em lo không biết có theo kịp các bạn không. Thời gian này em đang tự cố gắng tranh thủ học thêm tiếng Anh. Em cũng có chút băn khoăn không biết có nên thi vào lớp chất lượng cao không nữa.

Vượt qua lo lắng em nói: Em sẽ cố gắng học tốt trong 4 năm học đại học và khi ổn định học tập sẽ tìm việc làm thêm giúp đỡ bố mẹ… Trao đổi thêm chúng tôi còn được biết từ nhỏ mỗi khi rảnh rỗi vào những ngày cuối tuần hay nghỉ hè Lan đều làm thêm nghề phụ thuê ren để kiếm thêm tiền mua sách vở, giảm bớt khó khăn cho bố mẹ, dù thu nhập bình mỗi ngày chỉ được khoảng 10.000đ. Trong khi chờ đến ngày nhập học, hàng ngày ở nhà giúp bố mẹ việc nhà và Lan vẫn đang làm thêm với hi vọng có thể tích cóp được phần nào hay phần đó để chuẩn bị cho năm học mới.